Inhoud
De monarchie was ooit de meest voorkomende regeringsvorm in Europa. Wat alle vorsten gemeen hadden, was een koninklijke familie die ceremoniële krachten erfde. Sommige vorsten hebben nog steeds wetgevende bevoegdheden. Hoewel de absolutistische monarchie ooit een dominant model in Europa was, zijn er in de moderne tijd andere vormen ontwikkeld. De meeste politieke geleerden classificeren monarchieën in drie typen.
Absolutistische monarchie
In de absolutistische monarchie is de koning of koningin zowel het staatshoofd als het hoofd van de regering. De taken van het staatshoofd omvatten het vertegenwoordigen van het land tegenover buitenlanders; de monarch ontvangt bijvoorbeeld formeel diplomaten. Wanneer een absolutistische vorst het hoofd van de regering is, betekent dit dat de koning of koningin het volledige gezag heeft en niet gebonden is aan enige grondwet. In dit systeem accepteert de persoon de vorst als officieel boven de wet, aangezien de wet zelf voortkomt uit het gezag van de kroon. Een goed voorbeeld van een absolutistische vorst in de geschiedenis is Lodewijk XIV.
Deze vorm van monarchie is relatief zeldzaam in de moderne wereld, maar bestaat nog steeds in Saoedi-Arabië, waar koning Abdullah onbeperkte macht uitoefent over zijn volk.
Constitutionele monarchie
In een constitutionele monarchie regeert de koning of koningin volgens een grondwet, een geschreven regeringsplan. De grondwet zegt de wetgevende bevoegdheden die de vorst kan uitoefenen en de koning of koningin moet die grenzen respecteren. Constitutionele vorsten regeren doorgaans in samenwerking met een gekozen parlement, wat betekent dat deze vorm van monarchie naast democratie bestaat.
Spanje is een voorbeeld van een constitutionele monarchie. Volgens de grondwet die in 1978 werd aangenomen, is de vorst het staatshoofd en oefent hij zijn specifieke macht uit over de regering. Een van deze bevoegdheden is de rol van opperbevelhebber.
Parlementaire monarchie
Een bijzondere vorm van constitutionele monarchie is de parlementaire monarchie. Dit is een systeem waarin de grondwet de vorst beperkt en hem vrijwel geen echte macht in de regering geeft. Een voorbeeld van een parlementaire monarchie is het Verenigd Koninkrijk. Koningin Elizabeth is staatshoofd, maar heeft geen rol bij het maken of handhaven van de wetten in haar koninkrijk. Haar ceremoniële taken omvatten onder meer deelname aan de opening van het deelstaatparlement, maar ze heeft geen officiële macht om het parlement te beïnvloeden.
Monarchietrends
De afgelopen 500 jaar is de dominante trend in veel delen van de wereld geweest om weg te gaan van de monarchie. Europese landen schakelden in die tijd over op constitutionele of parlementaire monarchieën en sommigen, zoals Frankrijk, gingen verder en schaften de monarchie volledig af. De meeste nieuwe-wereldlanden gaven het hebben van een vorst op toen ze onafhankelijk werden van de koloniale macht van Europa. Sommige historici voorspellen dat deze trends zich zullen verspreiden naar gebieden die nog steeds een absolutistische monarchie hebben, maar anderen denken dat de verspreiding van de democratie geen universele constante is.
